Dat meldt SRA in hun jaarlijkse rapport ‘Branches in Zicht’. De cijfers zijn rechtstreeks afkomstig van de jaarrekeningen van SRA-accountantskantoren, die samen 55% van het mkb bedienen. De bedrijvigheid in de Nederlandse industrie heeft in 2022 een flinke knauw gekregen. In september daalde de NEVI Inkoopmanagersindex voor het eerst in twee jaar tot onder de 50, wat wijst op krimp in de bedrijvigheid voor de komende maanden. De industriële productie, maar vooral het aantal nieuwe orders daalde flink. De vraag naar industriële producten stond onder druk door hoge materiaalprijzen, hoge energieprijzen, slechte economische vooruitzichten en geopolitieke onzekerheid. De neergang werd nog versterkt doordat veel afnemers in de coronaperiode grote voorraden hadden aangelegd. Bij een stijgende rente is het duurder om voorraden te financieren en willen bedrijven die afbouwen.
In de laatste maand van 2022 steeg de NEVI-index licht, maar nog niet tot boven de 50. In 2023 is de index daarentegen weer stevig gedaald, tot 44,2 in mei. Dit is de laagste stand in drie jaar, net na het uitbreken van de pandemie. Zowel het aantal nieuwe als het aantal openstaande orders daalt hard, wat wijst op een nog altijd zwakke vraag. Het aantal openstaande orders daalde zelfs in het hoogste tempo sinds april 2012, het hoogtepunt van de eurocrisis.
Krimp
Het lijkt al met al dus opnieuw een lastig jaar te worden voor de industrie, ook al nemen de inkoopkosten (vooral dankzij lagere prijzen voor energie) af. Het is aannemelijk dat bedrijven een groot deel van hun voorraden hebben afgebouwd, wat gunstig kan zijn voor de vraag. Veel hangt echter af van hoelang en hoe sterk de (economische) tegenwind nog blijft waaien.
De industrie heeft na de records van 2021 duidelijk een stap terug moeten doen. De omzet groeide in 2022 met 12,5%, tegenover een mkb-gemiddelde van 13,1%. De winst hield echter geen gelijke tred. Voor het eerst in ons onderzoek liet de industrie zelfs een negatieve winstontwikkeling zien. De krimp kwam uit op ruim 6%, tegen een bescheiden winstgroei van 1,5% voor het mkb. In 2021 behaalde de branche nog een winstgroei van 45,6%, bij een omzetgroei van bijna 21%.
Bouw
Binnen de industrie liepen de resultaten uiteen. Het deel van de ondernemingen dat de omzet stabiel heeft zien blijven of heeft zien toenemen, is in 2022 uitgekomen op ruim 71%, min of meer in lijn met 2021. Tegelijkertijd heeft meer dan de helft (54,2%) van de industriële bedrijven de winst zien dalen (tegenover bijna 40% in 2021). In ruim een op de drie (35,8%) gevallen ging het zelfs om een krimp van 50% of meer. Bij 30,5% van de bedrijven nam de winst juist met 50% of meer toe.
De winstontwikkeling stond vooral onder druk bij producenten van voedingsmiddelen, die nog wel een hogere omzet wisten te realiseren. Ook bij reparatie en installatie van machines en apparaten was de winstontwikkeling negatief, maar in deze deelbranche daalde ook de omzet. Bij de vervaardiging van metalen producten steeg zowel de omzet als de winst, mede dankzij de vervaardiging van producten voor de bouw.
Personeelskosten
De personeelskosten zijn in de industrie met ruim 6% toegenomen, tegenover een plus van ruim 10% voor het mkb als geheel. In 2021 stegen de personeels- kosten in de branche met ruim 8%. Per saldo zijn de loonkosten met 4,5% gestegen, min of meer in lijn met de ontwikkeling in de branche in 2021. In 2022 zijn de energiekosten als percentage van de omzet met 26% gestegen. De bedrijfskosten zijn in totaal met ruim 8% toegenomen, tegen bijna 9% een jaar eerder en bijna 14% in het mkb.
Het eigen vermogen is ruim 6% hoger uitgekomen. Deze stijging is kleiner dan in 2021 (bijna 23%) en ook minder sterk dan het mkb-gemiddelde van ruim 17%. De langlopende schulden zijn in 2022 met ruim 4% toegenomen. Deze stijging is wat sterker dan in het voorgaande jaar en min of meer in lijn met het mkb-cijfer. De kortlopende schulden zijn relatief sterk gestegen: 15,9%, tegenover ruim 8% voor het mkb als geheel. Een jaar eerder namen de kortlopende schulden in de industrie nog met bijna 20% toe; een recordstijging.
De financiële positie van bedrijven in de industrie is per saldo achteruitgegaan. Uit de analyse van SRA-BiZ blijkt dat het percentage ondernemingen dat aan de financiële verplichtingen kan voldoen (een PD-rating <1%), is uitgekomen op iets meer dan 81, tegenover bijna 89 in het voorgaande jaar. De branche doet het nog wel beter dan het mkb-gemiddelde, dat daalde van ruim 86% naar bijna 78%.
