Wat zijn de trends in de wereld van de maakindustrie? “Automatisering, digitalisering en energiearm produceren”, zegt Menko Eisma. De directeur van TRUMPF Nederland geeft aan dat personeelsschaarste alleen maar een groter probleem wordt. En dan gaat het niet alleen om de aantallen. Ook de kwaliteit van werknemers verandert. “Vroeger kon een kantpersoperator met zijn duim voelen hoe dik materiaal was; die waarden toetste hij dan in en de juiste hoek was er. Dat soort mensen zijn er niet meer. Dus worden specialismes steeds verder en verder gedigitaliseerd en neemt de machine het over.”
Mathijs Wijn van LVD vult aan. “Ik heb elke dag met klanten gesprekken over robots. Of het nu om manonafhankelijk werken gaat, waarbij software en machines bepaalde kennis overnemen, of over manarm produceren, waarbij een werknemer de robots in de gaten houdt, of over een manloze aanpak voor zware delen: al mijn gesprekken gaan over kantbanken met robots. En terecht, want die moeten het geestdodende werk doen. Een goede kanter wil uitdaging in zijn werk hebben. Laat een machine het saaie klusje van 200.000 keer hetzelfde product maken dus maar doen.”
Creatief
Het personeelstekort is een oude uitdaging, volgens het hele panel. Een nieuwe uitdaging is de vraag naar energie. Wijn: “Welke machine je ook wilt aansluiten, er zit een stop op energie. Je kan geen nieuwe aansluitingen meer krijgen. En daardoor wordt de metaalsector geremd.”
Eisma zegt dat het net op slot zit. “Als machineleverancier en als metaalbewerker worden we geremd hierdoor. Ik denk dat we ook als leveranciers met onze afnemers moeten kijken hoe we met technische oplossingen kunnen komen, om te kijken of we toch de energietransitie kunnen doorvoeren.”
Wijn: “Nu zijn er bedrijven die overdag, als het mooi weer is, de knop van hun pv-installatie uitzetten omdat ze moeten betalen voor het terugleveren van stroom. Dat is natuurlijk een vreemde gewaarwording. Je wilt steeds meer naar 24/7 draaien met je machines, middels een automatiseringsoplossing, maar overdag tussen drie en vijf uur staan de zonnepanelen uit.”
David Bender van Bendertechniek merkt ook bij zijn klanten dat het energienet een groot thema is geworden. “Ze willen een machine kopen en vragen een nieuwe aansluiting aan. Dan komen ze erachter dat een nieuwe aansluiting misschien wel twee of drie jaar gaat duren. Ik zie dat ze oplossingen gaan zoeken door energie ‘onder te huren’. Ik zie creatieve oplossingen ontstaan, waarbij de kabel van het advocatenkantoor naast een bedrijf wordt gebruikt. Natuurlijk werkt het belemmerend. Onze klanten willen wel nieuwe machines, maar er moet dus eerst capaciteit op het net komen.”
Rapport
Eisma van TRUMPF blijft positief. “Zie waar we vandaan komen. Vroeger waren er veel CO2-lassers. Nu is voor elke twee CO2-lasapparaten een fiberlasapparaat teruggekomen. Per saldo zie je dat we op de goede weg zijn. Dat moeten we nog verder doorvoeren. Ook positief is dat iedereen zich bewust is geworden van het energiegebruik. We moeten het oplossen. Dat gebeurt niet morgen, maar het komt. Tijdens TechniShow 2024 denk ik dat we met oplossingen komen om nog energiezuiniger te produceren.”
Herkennen financiële instellingen zich in de zorgen over het energienet? David Kemps van ABN AMRO heeft eerder een rapport geschreven over verspanen. Daarin was het tekort aan energie door netcongestie nog geen onderdeel, maar momenteel is de analist wel bezig met onderzoek naar de effecten en risico’s van de energietransitie. “Met een aantal bedrijvenparken en bedrijven heb ik gesproken. Ze worstelen met dit vraagstuk. De overheid, grote energieaanbieders en netwerkbeheerders moeten vaart maken. Maar dit soort projecten duren lang. Bij het verzwaren van het net moet je denken aan looptijden van twaalf jaar. Veel van mijn klanten kunnen daar niet op wachten. Er zijn verschillende initiatieven voor decentrale energievoorziening op het eigen industrieterrein . Of hoe we met buren energie kunnen delen. In de komende Energiewet moet daarover regelgeving zijn opgenomen, maar dat gaat niet binnen twee jaar rond zijn. Tot die tijd kijken we in diverse pilotprojecten naar alternatieven zoals de opzet van off-grid energiesystemen met decentrale opwekking inclusief batterijen voor tijdelijke opslag, noodaggregaten en slimme software oplossingen om de energievraag en -aanbod beter op elkaar af te stemmen.”
Een voorbeeld? Een van de klanten van Kemps heeft een vrieshuis. Als er veel aanbod van energie is, laat hij het systeem extra hard vriezen. In tijden dat er minder energieaanbod is, kan de koeling vervolgens best wat minder hard draaien. Kemps: “Binnenkort komen we met een rapport over welke oplossingen er voor ondernemers zijn om om te gaan met de huidige uitdagingen van netcongestie op industrieterreinen.”
